Τέχνες

Οι Κυθήριοι συνέδεσαν την καθημερινή τους ζωή με τις τέχνες. Τα Κύθηρα έχουν να επιδείξουν πλούσια παράδοση στη μουσική, το τραγούδι και το χορό. Κρητικές και επτανησιακές επιρροές διαμορφώνουν την κυθηραϊκή παράδοση. Στίχος ερωτικός, μελωδία χαρούμενη και χορός ζωηρός δίνουν το στίγμα της ευτυχίας και της αγάπης. Στη Ζωγραφική το σπουδαιότερο δείγμα είναι οι αγιογραφίες των βυζαντινών ναών. Ο λιθογράφος Βασίλης Χάρος και  ο ζωγράφος Μανώλης Χάρος είναι από τους σύγχρονους καλλιτέχνες που έχει να επιδείξει το Τσιρίγο. Στη λογοτεχνία με κύρια πηγή την Επτανησιακή Σχολή το 19ο αιώνα αναδεικνύονται οι Εμμανουήλ Στάης, Ιωσήφ Καλούτσης, Γεώργιος Μόρμορης και άλλοι. Ο Πάνος Φύλλης είναι ο σύγχρονος ποιητής των Κυθήρων που με τις ποιητικές του συλλογές αποτυπώνει την καθημερινή ζωή του νησιού με ότι όμορφο και ότι άσχημο μπορεί να συμβαίνει.  Σημαντική είναι η συνεισφορά του δημοδιδάσκαλου Ιωάννη Π. Κασιμάτη που κατέγραψε όλη την Κυθηραϊκή λαογραφία στα βιβλία του.

Κυθηραϊκή Μουσική

Η κυθηραϊκή μουσική βασίζεται στον ποιητικό έμμετρο στοίχο. Έχει άμεση σχέση με τη θρησκεία, τη βυζαντινή μουσική, τις ενετικές και κρητικές επιρροές. Έτσι τα περισσότερα τραγούδια έχουν μέτρο 2/4, 3/4. Τα όργανα που χρησιμοποιούνται στην κυθηραϊκή μουσική είναι το λαούτο και το βιολί. Υπάρχουν πολλά τραγούδια, με μελωδία, ποικιλία και καλύπτουν σχεδόν όλα τα είδη του δημοτικού τραγουδιού. Υπάρχει όμως απουσία του ιστορικού τραγουδιού που συναντάμε στα Επτάνησα. Έτσι έχουμε ακριτικά όπως ο «Αϊ- Γιώργης», θρησκευτικά όπως το απολυτίκιο της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας και το μοιρολόι «Σήμερα μαύρος ουρανός». Επίσης ένα πολύ γνωστό δημοτικό τραγούδι, ο «Ερωτόκριτος» ήλθε με τους Κρητικούς. Οι ρίμες, με το δεκαπεντασύλλαβο στίχο τους και τη σατυρική τους διάθεση είναι πολύ διαδεδομένες και βέβαια κατάγονται κι αυτές από την Κρήτη. Επίσης έχουν διασωθεί ως τις μέρες μας οι ζακυνθινές καντάδες. Τέλος υπάρχει σωρεία τραγουδιών με δίστιχα ή τετράστιχα που μιλούν για την αγάπη και την ξενιτιά.

Οι Κυθηραϊκοί Χοροί

Οι κυθηραϊκοί χοροί είναι ευχάριστοι, ζωηροί και μελωδικοί. Οι κινήσεις είναι ευλύγιστες, με διάφορες φιγούρες και παραλλαγές. Ξεκινούν συνήθως ήρεμα με αργούς ρυθμούς και καταλήγουν σε πιο γρήγορους, με πιο έντονες κινήσεις. Είναι χοροί συναισθηματικοί, με βελούδινο πάτημα και ανάλαφρο σήκωμα των ποδιών. Πολλοί χοροί είναι μπάλοι και μοιάζουν με τον κρητικό μπάλο. Υπάρχουν επίσης αρκετοί συρτοί χοροί. Χορεύονται ο «Αϊ-Γιώργης», όπως και στην Κέρκυρα, που είναι και ο αντιπροσωπευτικός χορός των Κυθήρων, ο «μπουρδάρης»,  ο «πεντοζάλης», η «Παναγιώταινα» και ο «καλαματιανός». Οι ενδυμασίες είναι βράκες για τους άντρες και σπαλέτα για τις γυναίκες. Στα Κύθηρα χορεύονται επίσης οι ευρωπαϊκοί χοροί φοξ – ανγλέ, βαλς και ταγκό.