Άγιος Δημήτριος στο Πούρκο

Βρίσκεται στον οικισμό Πούρκο μεταξύ του χωριού Λιβαδίου και του Ναού της Αγίας Ελέσας. Είναι σύμπλεγμα τεσσάρων ναών των οποίων οι άξονες δεν είναι παράλληλοι αλλά τέμνονται, ώστε να αποτελούν ένα τετράπλευρο με την είσοδο στην δυτική πλευρά. Ο προσανατολισμός είναι σωστός μόνο στο νότιο και στο βορειοανατολικό ναό, ενώ οι δύο άλλοι έχουν υποχρεωτικά προσανατολισμό προς το βορά. Οι ναοί επικοινωνούν μεταξύ τους διαδοχικά. Η στέγη φέρει δύο τρούλους κυθηραϊκού τύπου. Ο νότιος ναός είναι αφιερωμένος στον Άγιο Δημήτριο, ο βορειοανατολικός στην Παναγία, ο βόρειος στον Άγιο Νικόλαο και ο βορειοδυτικός στον αρχάγγελο Μιχαήλ ή στον Άγιο Βασίλειο. Η αρχιτεκτονική αυτή ιδιοτροπία δε συναντάται πουθενά αλλού και μάλλον οφείλεται στις κατά καιρούς προσθήκες και μετασκευές. Ο βορειοδυτικός ναός είναι μεταγενέστερος. Αρχιτεκτονικά, ο νότιος ναός του Αγίου Δημητρίου είναι μονόχωρος με τρούλο και στενές καμάρες, δίκογχο ιερό με ελάχιστα εξέχουσες ημικυλινδρικές αψίδες και διαθέτει κτιστό βυζαντινό τέμπλο. Ο βορειοανατολικός ναός είναι μονόχωρος, καμαροσκέπαστος με ημικυλινδρική αψίδα και κτιστό τέμπλο μεταγενέστερο. Ο βόρειος ναός είναι μονόχωρος καμαροσκέπαστος με ημικιλυνδρική αψίδα. Ο βορειοδυτικός ναός είναι μονόχωρος με τρούλο κυθηραϊκού τύπου και στενές καμάρες και δίκογχο ιερό με ελάχιστα εξέχουσες ημικυλινδρικές αψίδες.

Τοιχογραφίες

Διαπιστώνονται τρία βυζαντινά στρώματα τοιχογραφιών, από τα οποία το τρίτο διατηρείται κατά το μεγαλύτερο μέρος σε όλο το ναό, ενώ το δεύτερο, αυτό που σχετίζεται με το στρώμα του ζωγράφου Δημητρίου στο βόρειο ναό, αντιστοιχεί σε φάση με περιορισμένη τοιχογράφηση. Διασώζεται η επιγραφή η οποία αναφέρει: «Ανοικοδομήθη και στιλογραφίσθη ο ιερός ναός ούτος παρά Νικολάου… και εστηλογραφείσθη χείρι Δημητρίου αμαρτωλού ταπεινού αρχιδιακόνου του εκ Μονεμβασίας…». Υπάρχουν μεταβυζαντινές παραστάσεις στα τέμπλα. Τα βυζαντινά στρώματα χρονολογούνται από τις αρχές του 13ου αιώνα έως τις αρχές του 14ου αιώνα.